Binnen de grenzen van traditionele mannelijkheid lijkt het gesprek over mentale gezondheid ver zoek. Maar door dit stigma over mental health uit de weg te gaan, zoeken mannen uiteindelijk ook niet de hulp die ze nodig hebben. Met aangrijpende consequenties tot gevolg. Hoe kunnen we dit veranderen?
We kennen genoeg Johnny Bravo’s, Don Juans en mannelijke Marvel superhelden om te zien dat een ‘échte man’ iemand is die denkt met de spiermassa op z’n biceps en vol zelfvertrouwen op vrouwen en avontuur afstapt. Gevaar? Dat kent de échte man niet. Gevoel? Nog nooit van gehoord. Als het gaat om emoties – zeker de ‘vrouwelijke’ emoties als liefde, verdriet en kwetsbaarheid – dan past dat niet in het publieke beeld van dé man. Er valt zelfs over te twijfelen of dé man in privésferen zich wel emotioneel kan uitten.
We verwachten veel van mannen – en zij zelf ook. We eisen een sterk karakter, moed, assertiviteit en dan het liefst ook nog iemand die fysiek krachtig is. Dat deze ideeën over mannelijkheid enorm gedateerd zijn, lijkt stapje voor stapje het sociale debat binnen te dringen. Maar ondertussen kampen mannen (en vrouwen) nog steeds met de aangrijpende gevolgen ervan. Wie namelijk niet wordt erkend als een emotioneel wezen maar dat wel is, wordt verwacht een groot onderdeel van zijn leefwereld te onderdrukken. En dat kan niet goed zijn.
Meer middelenstoornissen
Gemiddeld hebben vrouwen vaker last van een stemmings- of angststoornis, terwijl meer mannen last hebben van middelenstoornissen zoals overmatig drank- of drugsgebruik. Dit fenomeen begint al bij jongeren. Als we kijken naar de boodschap die (jonge) mannen meekrijgen is dat niet gek. Overmatig drinken is stoer – bij vrouwen eerder niet. En als je niet weet hoe je moet omgaan met een wirwar van emotioneel tumult, dan is het makkelijker om een fles alcohol erbij te pakken dan een gesprekspartner. Daardoor is het uiteraard lastig om goed in te schatten hoeveel mannen daadwerkelijk last hebben van andere psychische klachten, verborgen achter een verslaving die die problemen uit de weg probeert te gaan.
Mannelijk taalgebruik
Voor wie het gevoel heeft dat dit een ver-van-zijn-bed-show is, mag even kritisch naar zijn taalgebruik kijken. Onze taal zit vol traditionele mannelijkheid. ‘Wees een echte vent,’ zeggen we tegen ‘watjes’. ‘Zij heeft de broek aan’ zeggen we over vrouwen die thuis de baas zijn. En soms moet je maar gewoon iets durven en er ‘de ballen voor hebben’.
Al deze factoren bij elkaar opgeteld, lijkt het antwoord recht voor onze neus te liggen. Het is namelijk niet zo dat mannen niet depressief zijn, maar dat ze er veel minder snel iets mee doen. Als er geen goede rolmodellen zijn en een gesprek makkelijk in de kiem wordt gesmoord, dan is het een logisch gevolg. Gelukkig zien we daar steeds meer verandering in. Zo sprak Dwayne ‘The Rock’ Johnson zich uit over depressie. ‘Ik wou dat ik toen iemand had gehad die mij gewoon aan de kant kon trekken en vertellen “Hey, het komt allemaal goed.”’ Maar ook andere typische machomannen als Brad Pitt, Ryan Reynolds, Donald Glover en John Hamm hebben hun eigen ervaringen gedeeld. En dit is belangrijk.
Het nieuwe ‘sterk zijn’
Dit doorbreekt de cirkel. Het is dus essentieel dat de mannen met ‘ballen’ zich uitspreken over hun kwetsbaarheid – en daarin hun kracht vinden. Want als het nieuwe ‘sterk zijn’ ook kwetsbaarheid en emotionele expressie bevat, dan kunnen mannen zich langzamerhand van giftige mannelijke ideaalbeelden ontdoen. Begin het gesprek zelf en luister naar de woorden van anderen. We zitten midden in deze verandering, dus wennen zal het heus zijn. Maar de voordelen vallen niet te negeren – en het is een essentiële stap richting de gelijkheid tussen man en vrouw. Dus geef zelf een goed voorbeeld en spreek anderen aan. Wees open naar andere mannen, leer jongens de waarde van emoties en laat los van de prioriteit van ‘de werkende man’ over de ‘voelende man’. Het wordt hoog tijd dat we de grote verscheidenheid onder mannen vieren in plaats van afstraffen.
Illustratie header via iStock, credits: nadia_bormotova
